'Een unieke kans om het boek dat ik vertaal in een nieuw licht te zien'

Kristen Gehrman bracht onlangs twee weken door in het Antwerpse Vertalershuis. Ze werkte er aan de Engelse vertaling van ‘Het smelt’ van Lize Spit. Achteraf schreef ze dit verslag over de flow waarin ze tijdens haar verblijf terechtkwam: ze vertaalde meer woorden dan ze voor mogelijk had gehouden, terwijl er toch nog tijd overbleef om de sfeer van de stad op te snuiven.

Geen afleiding

'Thuis is mijn werkplek ingericht zoals ik het fijn vind. Ik heb een groot scherm, een bureau dat op en neer beweegt, een printer die ik begrijp, een stoel die op mij is afgestemd. Kortom, een comfortabele plek. Maar er is ook een stofzuiger die mij aankijkt en de was die ik kan opvouwen. Er zijn pakketten van de buren waar mijn handtekening voor gevraagd wordt en vrienden die langskomen. Mijn verblijf in het Vertalershuis in Antwerpen in januari was een zeldzame, welkome gelegenheid om even weg te zijn van al mijn routines en de constante onderbrekingen, om te genieten van het alleen zijn, na te denken over mijn proces en nog meer tijd door te brengen met mijn huidige vertaalproject (en soms ook net even niet).'

Perfect weer om te werken

'Het appartement bevindt zich in een mooi hoekgebouw in Parijse stijl in de chique wijk rond de Dageraadplaats, vlak bij het station Antwerpen-Berchem. Het is een fijne plek met alles wat je nodig hebt: een bed, een bureau, een stoel, een koffiepot, een warme douche, grote ramen, krakende houten vloeren, boekenplanken gebogen onder het gewicht van woordenboeken, en een uitstekende radiator (beter dan die bij mij thuis).

De Standaard en De Morgen worden elke ochtend bezorgd, de afvalophaling is goed georganiseerd, en de conciërge spreekt met zo'n sterk Antwerps accent dat het mij veel moeite kost om een gesprek te voeren. En hoe graag ik ook wat meer van de zon had genoten op het dakterras, het weer werkte niet mee en was nat en grijs. Weliswaar perfect weer om veel werk te verzetten. Uiteindelijk heb ik meer woorden vertaald dan ik voor mogelijk hield, met als bijkomend voordeel dat ik me in een stad bevond waar de taal en de culturele details van mijn project ook buiten de pagina’s van het boek te vinden waren.'

Boeken en cafés

'Naast het vertalen heb ik ook veel gelezen—vooral in warme koffietentjes en knusse cafés. Met David McKay, mijn mentor voor mijn huidige project, heb ik het gehad over hoe belangrijk het is om boeken in de doeltaal te lezen die qua stijl en genre vergelijkbaar zijn met het boek dat je aan het vertalen bent. Dat had ik al eerder gehoord, en het leek me ook logisch, maar het Vlaamse boek waar ik momenteel aan werk, ‘Het smelt’ van Lize Spit—een spannende coming-of-ageroman vol met rijke beschrijvingen en (soms uit de lucht gegrepen) details—voelt vaak aan alsof het zich in een eigen categorie bevindt. In zekere zin is dat ook zo, maar dat betekent niet dat er geen andere boeken zijn die zich afspelen in kleine dorpen, met jonge vertellers die de puzzels van hun leven proberen op te lossen, met eigenzinnige beschrijvingen, sentimentele mijmeringen en bizarre metaforen.

Nadat ik mijn beoogde aantal woorden voor de dag had bereikt, trok ik mijn jas aan en ging de stad in. Ik zocht een mooie, rustige bar (Antwerpen heeft er veel!) en verloor mezelf in romans van Engelstalige meesters: boeken met uitgesproken vertelstemmen en verhaallijnen over disfunctionele gezinnen. Geen van die boeken was precies zoals het mijne, maar ze bevatten wel allemaal voorbeelden van vreemde maar overtuigende zinnen, onhandige puberteitsontwikkelingen, een spanning die je niet helemaal kunt plaatsen, en kunstig geschreven zelfspot.'

Het bredere plaatje

'Tijdens het vertalen verlies je jezelf gemakkelijk in het zin-voor-zin-werk. Meer tijd hebben om te lezen—echt merken hoe beelden zijn opgebouwd, hoe ze passen in het grotere geheel en welk gevoel ze je geven—zorgde ervoor dat ik meer zelfvertrouwen kreeg bij het vertalen van mijn huidige boek. Ik denk dat dat het grootste geschenk is dat mijn verblijf in het Vertalershuis me gaf: tijd om te werken, te lezen en uit mijn routine te stappen zodat ik het boek waar ik mee bezig ben in een nieuw licht kon zien, als een compleet werk, als onderdeel van iets dat groter is dan mijn beeldscherm thuis. Ik ben Literatuur Vlaanderen ongelooflijk dankbaar voor haar steun, gastvrijheid en de voortdurende investeringen in vertalers. Wat mogen we daar blij om zijn.'