Een solide internationale reputatie, artistieke vrijheid en een sterk uitgebouwde culturele infrastructuur; het zijn enkele opvallende sterktes van de Vlaamse kunstensector. Maar de kunstenaar is nog altijd kwetsbaar, met een vaak relatief laag inkomen. Het blijft ook een uitdaging om jongeren te blijven boeien met kunst. Dit alles en meer staat in de Landschapstekening Kunsten, een sterkte-zwakteanalyse van de sector.
Illias Teirlinck
Elke vijf jaar, bij het begin van een nieuwe politieke legislatuur, maakt Kunstenpunt een landschapstekening. De Landschapstekening Kunsten 2019 toont actuele ontwikkelingen in het Vlaamse kunstenveld en ondersteunt het nieuwe cultuurbeleid en het werkveld in het ontwerpen van een toekomststrategie. Onder meer literatuur, beeldende kunsten, podiumkunsten, muziek, audiovisuele kunsten, architectuur en design komen aan bod.
Een solide internationale reputatie, artistieke vrijheid en een sterk uitgebouwde culturele infrastructuur komen als opvallende sterktes uit de analyse. Er is ook een goede financieringsmix; de kunstensector haalt — in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt – een groot deel van haar inkomsten uit de markt.
ILLIAS TEIRLINCK
Blijven boeien
De landschapstekening schuift ook werkpunten naar voren:
- Het kunstenaanbod is niet evenwichtig verspreid in Vlaanderen en er is een sterke concentratie in steden.
- De toegang tot subsidies blijft moeilijk. Voor veel positief beoordeelde dossiers zijn geen middelen beschikbaar.
- Kunstenaars kampen met moeilijke werkomstandigheden. Ze kunnen ook moeilijk tijd vrij maken voor bijvoorbeeld archivering en documentatie of artistiek onderzoek & ontwikkeling.
- Organisaties hebben het moeilijk om toegang te krijgen tot de groep van structureel gesubsidieerde organisaties, zeker als ze nooit eerder een toelage kregen.
Het is verder een uitdaging om jongeren ook in de toekomst te blijven boeien met kunst.
Inclusief, fair en duurzaam
Er zijn ook heel wat kansen. Kunstenaars, curatoren en programmatoren, kunstenorganisaties en lokale besturen werken vaker samen om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Er is een sterke bereidheid om meer inclusief, fair en duurzaam te werken. Zo staat het terugdringen van genderongelijkheid hoog op de agenda — met een minderheid vrouwen in bestuursfuncties bij kunstenorganisaties. Ook aan het verkleinen van de ecologische voetafdruk — het internationale succes zorgt voor veel verplaatsingen— wordt gewerkt.
Ann Overbergh (Kunstenpunt), Sofie De Caigny (VAi), Koen Van Bockstal (Literatuur Vlaanderen), Erwin Provoost (VAF)
©Illias Teirlinck
En literatuur?
Bij de voorstelling van de landschapstekening interviewde Ann Overbergh, directeur van Kunstenpunt, de directeurs van het Vlaams Architectuurinstituut, het Vlaams Audiovisueel Fonds en Literatuur Vlaanderen over hun bijdrage aan de publicatie. Koen Van Bockstal benadrukte dat diversiteit en inclusie als een rode draad lopen doorheen de werking van Literatuur Vlaanderen. Dat is heel zichtbaar in de slogan Elk verhaal telt, die bij de campagne hoort waarmee Literatuur Vlaanderen onlangs haar naamsverandering de wereld in stuurde. Daarnaast stelde Van Bockstal ook het charter voor inclusie voor, waarmee het boeken- en letterenveld zich engageert om te werken aan een meer inclusieve sector. Literatuur Vlaanderen trekt ook het Europese project Every Story Matters. Dat wil de creatie, beschikbaarheid en promotie van inclusieve kinderboeken in Europa stimuleren en ondersteunen.