In 2022 ging Literatuur Vlaanderen in gesprek met andere organisaties zoals deBuren en de Vlaamse Auteursvereniging over wat we kunnen doen voor onze sector rond grensoverschrijdend gedrag. In samenwerking met het Vlaams Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag (voorheen bekend als de Genderkamer) en het Sociaal Fonds voor Podiumkunsten hebben we gewerkt aan ons intern beleid rond grensoverschrijdend gedrag. Wil je in jouw organisatie ook zo’n beleid uitwerken? We zetten je graag op weg met 6 tips.
1. Laat je begeleiden door deskundigen
Omdat er bij Literatuur Vlaanderen nog geen eenduidig beleid was rond grensoverschrijdend gedrag, vroegen we raad aan Christa Criel, consulente van het Sociaal Fonds voor Podiumkunsten. Ze vertelde ons hoe er rond grensoverschrijdend gedrag gewerkt wordt in de podiumkunsten, gaf ons enkele handvaten en bracht ons in contact met Nelle Hens. Nelle begeleidt organisaties bij de ontwikkeling van een beleid voor grensoverschrijdend gedrag en gaf bij ons twee werksessies.
Charles le Maire
Een gedragen gedragscode kan bijdragen aan het gesprek rond persoonlijke begrenzing, preventie van grensoverschrijdend gedrag en meer verbinding en welzijn op het werk. Voor Literatuur Vlaanderen faciliteerde ik het groepsgesprek rond grensoverschrijdend gedrag en de gezamenlijke opstelling van een gedragscode.
Nelle Hens
2. Creëer draagvlak bij je team
In het najaar van 2022 organiseerden we een eerste inspiratiesessie rond grensoverschrijdend gedrag voor ons team. We leerden wat grensoverschrijdend gedrag precies is, hoe je dat kunt herkennen en hoe je ermee kunt omgaan. Dat maakt het welzijn van het team en het bewaken van grenzen bespreekbaar.
Bob Van Mol
In het begin voelde het wat onwennig aan om als team over grensoverschrijdend gedrag te praten: de voorbeelden die we uit de media kennen, doen zich toch niet voor in onze directe omgeving? Het was bijzonder om te zien hoe we na verloop van tijd, met de zorgvuldige begeleiding van Nelle, leerden dat grensoverschrijdend gedrag over heel veel verschillende zaken kan gaan. Een gesprek daarover vormt een goede aanleiding om de waarden die je als team belangrijk vindt voor het eerst collectief uit te spreken. Vervolgens kun je samen nadenken over waarom die waarden belangrijk zijn en hoe je die in je organisatie kunt waarborgen.
Arman Erdil
3. Bespreek de gezamenlijke waarden
De eerste sessie met het team leverde veel inspiratie op om mee aan de slag te gaan. We reflecteerden vooral over de waarden die voor ons als team belangrijk zijn. Die waarden hebben we ook allemaal uitgeschreven.
Enkele voorbeelden:
- Ik geef en vraag positieve en negatieve feedback. Ik moedig mijn collega’s aan. Ik praat met en niet over mijn collega’s.
- Ik durf dingen bespreekbaar te maken, ook als ik weet dat anderen daar nood aan hebben. Ik heb oog voor de noden van anderen.
- Ik kan mijn behoeften aangeven: heb ik hulp nodig of kan ik hulp geven. We bekijken samen de werkverdeling.
- We spreken af welke vertrouwelijke informatie op welke manier gedeeld kan worden.
4. Schrijf een gedragscode
De waarden die wij als team belangrijk vinden, hebben we in een tweede inspiratiesessie in het voorjaar van 2023 vertaald naar concrete handelingen. Die vormden de basis van onze gedragscode. Mediarte, het Sociaal Fonds van de audiovisuele sector en de filmproductie in België, biedt een handige tool om je eigen gedragscode op te stellen.
Dit zijn de gedragsregels die voortkomen uit de waarden die we hierboven hebben opgesomd:
- We communiceren met elkaar op een vriendelijke en respectvolle manier. We staan open voor constructieve feedback. We praten met elkaar en niet over elkaar.
- We streven naar een open werkomgeving waar collega’s elkaar op de hoogte houden en waar iedereen bij een collega terechtkan met vragen of moeilijkheden.
- We waken over een correcte werkverdeling en werkdruk, zowel individueel als voor de organisatie. We kunnen bij elkaar aangeven wat onze behoeften zijn en laten elkaar weten of we hulp nodig hebben of zelf ondersteuning kunnen aanbieden.
- We gaan vertrouwelijk om met informatie.
5. Leid een vertrouwenspersoon op
Je kunt als lid van een literaire organisatie, maar ook als individu, een opleiding volgen tot vertrouwenspersoon bij Mediarte of bij je eigen sociaal secretariaat. Een vertrouwenspersoon is een eerste aanspreekpunt voor medewerkers voor alle vragen over psychosociale risico’s zoals stress, burn-out, ongewenst gedrag. Bij ons kreeg collega Esther in het voorjaar van 2023 de kans om de opleiding te volgen.
Bob Van Mol
De opleiding van Mediarte was theoretisch goed onderbouwd en er was veel aandacht voor praktijkvoorbeelden en het oefenen van gesprekstechnieken met medecursisten. De uitwisseling met andere vertrouwenspersonen tijdens de opleiding en daarna op supervisie- en intervisiemomenten is erg leerzaam.
Esther de Gries
6. Houd de gedragscode in leven
De gedragscode moet zichtbaar zijn voor iedereen door ze op te nemen in de interne communicatie en een plek te geven in het gebouw. Onze gedragscode is bijvoorbeeld opgenomen in het welkomstpakket voor nieuwe collega’s en is raadpleegbaar via ons intranet. In ons kantoor komen ook posters met daarop een QR-code naar de gedragscode. De gedragscode is nadrukkelijk een dynamisch document: we zullen ze jaarlijks met ons team evalueren en, als dat nodig is, aanpassen.
