Nominaties Toneelschrijfprijs 2022

Het was geen gemakkelijke opdracht voor de jury van de Toneelschrijfprijs dit jaar: uit 122 inzendingen van Nederlandstalige toneelteksten die de voorbije twee jaar in première gingen, moesten zij de beste vier kiezen. De genomineerde teksten zijn ‘,Rosa.’ van Koen Boesman, ‘TAL.’ van BOG., ‘Trojan Wars’ van Peer Wittenbols en ‘Het waarom beantwoord’ van Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong. De winnaar wordt bekendgemaakt op 2 september 2022.

Lof van de jury

De jury, die bestaat uit recensent Els Van Steenberghe, dramaturg Karim Ameur en schrijver en theatermaker Maxine Palit de Jongh, looft de vier teksten omdat ze “een grote bekommernis om onze wereld combineren met een pen die poëtisch excelleert, speels is en met veel virtuositeit een glasheldere stem geeft aan wie niet gehoord werd en/of wordt.” 

,Rosa. van Koen Boesman

Koen Boesman slaagt er wonderbaarlijk in om je als lezer mee te laten vallen met Rosa Luxemburg. Die Duitse politica, filosofe en activiste werd op 15 januari 1919 van een brug in Berlijn gegooid, net nadat ze door het hoofd geschoten werd. Tijdens die val flitst haar leven voorbij. De lezer ‘flitst’ mee. ‘,Rosa.’ is een ingenieuze, secuur gecomponeerde tekst waarin je, samen met Rosa, door de geschiedenis buitelt en een pakkende inkijk krijgt in de twijfels, wanhoop, vreugde, frustraties en vechtkracht van een moedige vrouw die verzet durfde plegen.

TAL. van BOG.

Het collectief BOG. componeerde een magistrale spelpartituur waarbij de taal centraal staat als onderzoeksonderwerp. Of is het de wereld, gevormd door de taal, die centraal staat? De tekst begint als een taalspelletje met het woord ‘bal’. En ja, ook de wereld is als een bal. Op die bal wriemelen wezens die zich talig trachten te uiten. Dat is ook wat de personages in ‘TAL.’ doen: stotteren, stuiteren, zingen en jongleren met letters, talen en klanken. Je leest je letter na letter de wereld rond. Je beseft hoe taal ons wereldbeeld vormt en kan vormen, hoe sterk én kwetsbaar taal ons maakt.

Trojan Wars van Peer Wittenbols

Peer Wittenbols beet zich vast in Homerus’ ‘Ilias’, kauwde er lang en zorgvuldig op en spuwde vervolgens het majestueuze jeugdtheaterscript ‘Trojan Wars’ uit. Wittenbols kent de toneelschrijfkunst als zijn broekzak. Maar met deze tekst daagt hij zichzelf uit en zet hij een briljante stap door radicaal de stem van de kinderen als uitgangspunt van de tragedie te nemen. Wittenbols’ tekst focust op de vernietigende gevolgen van oorlogen op jonge levens en doet dat door de schoonheid van de sprankelende taal repliek na repliek in te zetten. Tweehonderd bladzijden lang houdt hij je bij de les in wat onbetwist een aanwinst voor het Nederlandstalige jeugdtheaterrepertoire is.

Het waarom beantwoord van Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong

Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong nemen de lezer in ‘Het waarom beantwoord’ bij de hand en leiden hem naar een kleine crisis in Wijdevens leven. In zorgvuldig uitgebalanceerde woorden en zinnen wordt verteld hoe uit die crisis een avontuurlijke zoektocht ontstond naar de mens achter de naam George Gerhardus Theodorus Rustwijk, een Surinaams kunstenaar wiens oeuvre te weinig bekendheid geniet. Op een elegante, hartgrondige en verdraaid gedocumenteerde manier wordt hier een stem gegeven aan een man die jammerlijk weinig gehoord werd in de tijd waarin zijn hart klopte.

De prijsuitreiking

De Toneelschrijfprijs wordt uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival op 2 september 2022 in De Balie in Amsterdam. De auteur van de bekroonde tekst ontvangt 10.000 euro. Vanaf dit jaar ontvangen de andere genomineerden elk ook 1.000 euro. Bij de prijsuitreiking wordt het juryrapport voorgelezen en bekendgemaakt.

Een van de vier genomineerde toneelteksten maakt bovendien kans op de Vertaalprijs en wordt vertaald in het Frans, in samenwerking met de leescommissie van Ivre de Mots, een promotieproject rond Nederlandstalige toneelschrijfkunst in Frankrijk door Literatuur Vlaanderen, Kunstenpunt en Performing Arts Fund.

De vertaalde toneeltekst zal in Frankrijk onder de aandacht worden gebracht in samenwerking met deAuteurs. Dat gebeurt deze zomer trouwens ook met de winnaar van de Vertaalprijs van 2020: op 9 juli 2022 wordt een fragment van ‘De Poolse bruid’ van Jibbe Willems voorgelezen tijdens het Festival d’Avignon.

Over de prijs

De Toneelschrijfprijs heeft als doel de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk onder de aandacht te brengen en te stimuleren. Het prijzengeld geeft de winnende auteur de kans om zijn of haar schrijverschap verder te ontwikkelen.

De Toneelschrijfprijs is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie en het Fonds Podiumkunsten en wordt mede mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, Sabam for Culture en deAuteurs.